Załóżmy, że złożyłeś skuteczne wypowiedzenie umowy spółki komandytowej i z końcem okresu wypowiedzenia przestałeś być wspólnikiem. Teraz przyszedł czas na rozliczenie ze spółką.
Wielu byłych wspólników zakłada, że po wyjściu ze spółki uzyskają co najmniej zwrot wniesionego do spółki wkładu. Takie myślenie niestety nie ma odzwierciedlenia w przepisach.
Czy zawsze dostanę pieniądze ze spółki?
NIE.
Wszystko zależy od sytuacji finansowej, w jakiej znalazła się spółka w momencie, kiedy Twoje wypowiedzenie stało się skuteczne.
Zgodnie z art. 65 KSH należy na dzień bilansowy – czyli ostatni dzień roku obrotowego, w którym upłynął termin wypowiedzenia, oznaczyć wartość udziału kapitałowego wspólnika wychodzącego ze spółki. Aby to zrobić, księgowy powinien sporządzić osobny bilans uwzględniający wartość zbywczą majątku spółki.
O problemach z interpretacją pojęcia wartość zbywcza majątku pisałam w poście z dnia 24 marca 2022 r. wystąpienie wspólnika ze spółki komandytowej – rozliczenie.
Co to jest udział kapitałowy?
Zgodnie z art. 50 KSH udział kapitałowy odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu.
Udział kapitałowy jest faktycznie udziałem w kapitale własnym spółki, co oznacza, że udział kapitałowy to wartość (bilansowa) uwzględniająca wartość wkładu wniesionego przez wspólnika do spółki, powiększona o pozostawiony zysk albo pomniejszona o kwotę partycypowania w stratach.
Udział kapitałowy jest faktycznie wartością zmienną i ulega zmniejszeniu lub zwiększeniu, w zależności od sytuacji finansowej spółki.
Na wartość udziału kapitałowego ma wpływ wysokość wniesienia wkładu, uzyskany zysk w spółce lub poniesiona strata, uczestnictwo wspólnika w zysku lub stracie, wysokość pobrań świadczeń przez wspólnika ze spółki.
Udział kapitałowy może mieć zatem wartość dodatnią albo wartość ujemną.
Jeżeli udział kapitałowy wspólnika na podstawie bilansu określającego wartość zbywczą ma wartość dodatnią, to spółka powinna wypłacić jego wartość wspólnikowi w pieniądzu.
Jeżeli jako wspólnik wniosłeś do spółki nieruchomość lub ruchomości, jeżeli nic innego nie wynika z umowy spółki lub ustaleń poczynionych ze wspólnikami, należy Ci się wypłata w pieniądzu, a nie zwrot wniesionych przedmiotów. Jeżeli jednak dane rzeczy zostały wniesione do spółki jedynie do używania, wtedy otrzymasz ich zwrot w naturze.
Termin dokonania wypłaty może zostać ustalony przez spółkę i byłego wspólnika w porozumieniu, można umówić się na wypłatę w ratach.
Jeżeli jednak wspólnik i spółka nie wypracowali porozumienia, roszczenie wspólnika o wypłatę staje się wymagalne po wezwaniu spółki do zapłaty i wyznaczeniu terminu. Jeżeli po takim wezwaniu i upływie terminu spółka nie zapłaci wspólnikowi należnej kwoty, były wspólnik może skierować sprawę o zapłatę na drogę sądową. Ma również prawo do naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie.
Co się dzieje, gdy udział kapitałowy jest ujemny?
Wtedy to spółka ma roszczenie do byłego wspólnika o zapłatę, czyli tzw. wyrównanie spółce przypadającej na byłego wspólnika brakującej wartości.
Czy były wspólnik musi zapłacić?
Jeżeli udział kapitałowy jest ujemny, to tak.
Podstawą określającą wartość udziału kapitałowego jest odrębny bilans uwzględniający wartość zbywczą. Ujemny udział kapitałowy musi wynikać z danych rachunkowych. Aby były wspólnik był zobowiązany do zapłaty, musi otrzymać taki bilans wraz z wezwaniem do zapłaty.
Spółka powinna wyznaczyć byłemu wspólnikowi termin, po upływie którego jest uprawniona do naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie oraz skierowanie sprawy na drogę sądową.
Co zrobić, jeśli nie zgadzam się z wyliczeniem?
Jeżeli Twoim zdaniem sporządzony przez spółkę bilans został sporządzony nieprawidłowo lub zawiera nieprawidłowe dane, na podstawie których został sporządzony, możesz dokonać weryfikacji bilansu.
Problem, który pojawi się w praktyce, to otrzymanie dokumentów źródłowych na etapie, kiedy nie jesteś wspólnikiem. Brak jest bowiem podstawy prawnej, aby żądać dokumentów od spółki po wystąpieniu z jej struktur.
Jeżeli spółka nie będzie skłonna do okazania dokumentów lub prowadzenia rozmów ugodowych, skuteczne zakwestionowanie wartości udziału kapitałowego będzie mogło nastąpić dopiero na etapie sporu sądowego.
Czy można zrobić coś, aby zapobiec takim sytuacjom?
TAK.
Przyjmuje się, że wspólnik zwolniony z uczestniczenia w stratach, będzie też zwolniony od obowiązku wyrównania spółce wartości ujemnej udziału kapitałowego. Wartość ujemna udziału kapitałowego może bowiem powstać tylko wskutek straty bilansowej, która do chwili wystąpienia wspólnika ze spółki nie została pokryta. Przy zawieraniu umowy spółki, warto zatem zastanowić się, czy nie wyłączyć części wspólników np. komandytariuszy z udziału w stratach, wtedy unikniesz ryzyka ewentualnych roszczeń spółki wystąpieniu z niej.
Można też ustalić w umowie spółki, że w sytuacji wyjścia wspólnika ze spółki i powstania ujemnego udziału kapitałowego, wspólnik ten będzie zwolniony z obowiązku wyrównania spółce przypadającej na niego brakującej wartości udziału kapitałowego.
Pamiętaj! Umowa spółki daje wspólnikom bardzo duże możliwości ustalenia wzajemnych relacji – zadbaj o swoje interesy już na etapie zawiązywania spółki lub przystępowania do spółki komandytowej.
Masz pytania? Zamów KONSULTACJĘ >>
Olga Łączkowska-Majda
adwokat
Zdjęcie: Henrikas Mackevicius
***
Wypowiedzenie umowy spółki komandytowej – Pułapki cz. 1
Jeżeli jesteś już po lekturze mojego wpisu z dnia 21 czerwca 2021 roku („Wypowiedzenie umowy spółki komandytowej„) wiesz, że jako wspólnik spółki komandytowej, jeżeli nie chcesz już brać udziału w prowadzeniu biznesu, nie możesz porozumieć się z pozostałymi wspólnikami, możesz wypowiedzieć umowę spółki komandytowej [Czytaj dalej…]
***
Pobierz:
Wzór umowy sprzedaży ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce komandytowej wraz z omówieniem
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }